Uilen fotograferen in Barchem

In korte tijd heb ik twee keer Kerkuilen gefotografeerd en één keer Steenuil in Barchem. Dit is een verslag met foto's van mijn ervaringen. Beide keren was ik samen met Ed Klungers en beide bezoeken vielen in de Corona periode. De hutten zijn van Noctua Natura Hides, en op het terrein van Hans Menop, boer en natuurfotograaf.

Het eerste bezoek was op vrijdag 15 mei en het tweede bezoek op 8 juni. Voor ons eerste bezoek kwamen we om acht uur aan. Bij het tweede bezoek wilden we de Kerkuil combineren met de Steenuil. We begonnen om zes uur s'avonds bij de Steenuilen. We wisselden rond tien uur naar de Kerkuilen.

Het belangrijkste doel bij de Steenuilen was het maken van een foto met mooi tegenlicht. Daarvoor zijn twee zaken essentieel. Allereerst moet de Steenuil meewerken en en op de juiste plek van de setting komen. Verder moet de zonsondergang mooi zijn, en de zon ondergaan op de juiste plek, gezien vanuit het hutje. Zelf zat ik in het hutje en Ed zat in de tent. 

Helaas werkten beide niet heel erg mee. De Steenuil zat met name in de holte van de boomstam. Dat plekje is uiteraard niet ideaal voor tegenlicht. De mooie stronk, waar wel kans is op tegenlicht, werd door de Steenuil vermeden. Ook werkte de zonsondergang verre van mee. Er was veel bewolking en zelfs geruime tijd wat regen. De ISO ging regelmatig tot zo'n 3200.

Zelfs als de omstandigheden optimaal zijn, vraag ik me af of een tegenlicht beeld goed uitpakt. De stronk is eigenlijk iets te laag, of het standpunt vanuit de hut iets te hoog. Vanuit het schuiltentje lukt het denk ik eerder, omdat je lager kunt komen.

De setting voor de Steenuilen oogt natuurlijk. Er wordt gevoerd met muizen om de Steenuil te lokken. De bij Glen Vermeersch succesvolle meelwormen werden door Hans tijdens ons bezoek getest. De Steenuil had er geen belangstelling voor, wat mij niet verbaast, gezien de beschikbaarheid van verse muizen. Gelukkig nam de Steenuil uitgebreid de tijd om met een muis te poseren in zijn favoriete boomholte.

De Steenuil was niet erg actief. In totaal pakte de Steenuil drie keer een muis. Geruime tijd heeft de Steenuil zitten slapen, om zich daarna te poetsen en vaak volkomen onverwacht naar de prooi te vliegen of terug te gaan naar het nest. Zelfs op ISO 3200 was het maken van vluchtbeelden niet succesvol. Er was simpelweg te weinig licht. Wellicht de volgende keer naar ISO 6400. Dat moet nog toonbaar resultaat opleveren voor mijn camera.

Een leuk moment deed zich ook voor toen de Steenuil voor de tweede keer op de setting kwam. Hij zat boven op de lange boomstam en keek continu om zich heen. Een Merel was niet gediend van zijn aanwezigheid en zette meerdere keren de aanval in. De Steenuil zocht dekking in de boomholte, maar was zelfs daar niet helemaal veilig. Na één aanval liet de Merel de Steenuil rustig zitten in de boomholte. Door het moeizame licht konden we het niet scherp vastleggen, maar de beleving blijft prachtig.

Een aantal jaren terug heb ik ook Kerkuilen gefotografeerd in Barchem. Van dat bezoek deed ik verslag in een eerder blog. Toen Ed begin mei voorstelde om ondanks Corona een poging te gaan wagen, zei ik dan ook enthousiast ja. We fotograferen vaker samen en zijn als fotomaatjes inmiddels aan de 1.5 meter afstand gewend. Mijn verwachtingen waren hoog gespannen en werden zelfs overtroffen. We hadden een prachtige sessie, waarbij met tussenpozen iedere keer weer een Kerkuil op bezoek kwam en de aangeboden muizen gretig mee nam naar de nestkast. 

Op enig moment waren alle muizen op en dachten wij dat we het mooiste gehad hadden, maar ook daarna werd de setting regelmatig bezocht. Alle hoeken en gaten werden rustig onderzocht op mogelijk extra voer en wij konden leuke beelden schieten. Ik heb me zelfs aan een experiment gewaagd om te kijken of ik de Kerkuil op een leuke manier meervoudig kon belichten.

Meervoudige belichting is iets wat ik vaker probeer, als ik op zoek ben om een moment met meer gevoel vast te leggen. Bij de Kerkuil wilde ik het vaak stille lichaam in combinatie met de draaiing van de kop laten zien. Was niet echt een succes. Maar dat neemt niet weg, dat we erg enthousiast waren over die avond.

Vol verwachting gingen we dan ook na  de Steenuilen naar de Kerkuilen. Hans had ons vooraf al gewaarschuwd dat het gedrag momenteel anders is en dat het een latertje zou kunnen worden. En dat werd het inderdaad. In het begin kwam één van de jongen regelmatig in beeld. Niet op de setting, maar in het donkere gedeelte. Zelfs met hele hoge ISO waarden viel daar geen mooi beeld van te maken. 

Daarna werd het stiller. Af en toe kwam er een jong voorbij, en heel af en toe zelfs achter op de setting. Maar het jong bleef uit beeld. Om half twee verscheen het jong even op de setting. Zonder iets te eten te nemen en uitermate schichtig om zich heen kijkend. Vervolgens werd het stil.

Rond drie uur overwogen we naar huis te gaan en nog geen dertig minuten later hoorden we een kenmerkend geluid van twee jonge Kerkuilen. In eerste instantie bleven ze zich verbergen, zelfs op de setting, maar uiteindelijk durfde één van hen het aan om een dode muis te pakken.

Alle andere muizen bleven onaangetast. Ed schoot op dat moment een aantal mooie platen. Mij werd fataal dat de stille modus single shot van mijn camera soms niet goed werkt. Dit doet zich met name voor in combinatie et de back button focus en resulteerde in overbelichte foto's. Uiteindelijk kon ik door om te zetten naar stille modus meerdere beelden, nog het beeld hiernaast maken. 

Vervolgens werd het weer stil en besloten we zo rond half vijf het voor gezien te houden. De eerste vogels begonnen alweer te zingen en nauwelijks onderweg werd het al lichter. Best fijn, na zo'n vermoeiende avond en nacht. Met een voldaan gevoel stapte ik in bed, terwijl mijn partner Anita, opstond om naar haar werk te gaan. Toch een voordeel ZZP'er zijn in Corona-tijd. Alle tijd om te slapen.

Met veel plezier kijk ik terug op het bezoek aan Barchem. Hans heeft prima hutten gemaakt, waarbij de natuur bepaalt, wanneer ze meewerkt en wanneer het ietsje tegenvalt. Wij hadden veel geluk, al kan het altijd beter. Maar zelfs dan blijft het een prachtige ervaring.

Oorspronkelijk was ik van plan niets te zeggen over het beeld dat hier naast staat. Deze foto is het resultaat van een experiment, wat ik geprobeerd heb bij de Steenuil. De foto is een meervoudige belichting in camera met twee verschillende scherpstelpunten.

Een foto als deze had je ook kunnen maken middels focusstacking en photoshop. Je maakt dan minimaal twee, maar waarschijnlijk drie foto's met verschillende scherpstelpunten op een relatief klein diafragma (bv f11) en importeert die als lagen in Photoshop. Daar zorg je dat ze aligned worden en druk je per laag de scherpte door. Het voordeel is dan dat je de waas niet hebt, die deze foto wel heeft. Deze waas ontstaat doordat ook het onscherpe deel hier wordt gebruikt.

Voor mijn gevoel is het hier als flarden van mist en voegt het iets toe. Uiteraard kunnen meningen daarover verschillen. Kan me ook goed voorstellen dat het beeld de reactie oproept onnatuurlijk te zijn. Meer beelden met meervoudige belichting en van onze foto ervaringen in Barchem staan hier onder.